“Çocuğun ihtiyacı olan gıdayı yeteri miktarda alamaması” olarak tanımlanan iştahsızlık, idrar yolu iltihapları, kulak, burun, boğaz ağrıları, anemiler, bazı hormonal ve alerjik hastalıklarda sıklıkla ortaya çıkıyor. Ayrıca psikososyal faktörler de çocukların iştahında önemli rol oynuyor. Sema Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Hamza Yazgan, iştahsızlığın sebebinin belirlenmesinde izlenecek yolu anlattı:

Ayrıntılı muayene şart
“Teşhis için, ayrıntılı aile öyküsünün alınması ve detaylı bir muayene şart. Çocuğun yaşına göre kilo ve boyunun kontrol edilmesi gerekiyor. Hastada fiziksel bir rahatsızlıktan şüpheleniliyorsa, tam idrar ve idrar tahlilleri isteniyor. Bunlar yeterli gelmezse, böbrek fonksiyonları, enfeksiyon taramaları, dışkıda yağ, parazit ve gizli kan aramaları, A vitamini eksikliği, kan şekeri taraması, kalsiyum, fosfor, çinko, tiroid hormonları, serum proteinleri ve endoskopi tetkikleri yapılıyor. Çocuklarda en fazla demir eksikliği anemisi, idrar yolları iltihapları ve raşitizme bağlı iştahsızlık sorunlarına rastlanıyor.”

Huzursuz aile ortamı iştahsızlığı etkiler
Aile ortamının huzursuz olması da, çocukta görülen iştahsızlığın önemli bir sebebi. Beslenme şekli, hangi tür yiyeceklerin tercih edildiği, bunları nasıl hazırlandığı ve beslenme saatleri, çocuğun iştahını belirleyen en önemli faktörler arasında yer alıyor. Yapılan çalışmalar bu çocukların annelerinin çoğunun ya bilgisiz veya herhangi bir psikolojik rahatsızlığı olduğunu gösteriyor.

Annelere tavsiyeler
Uzman Doktor Hamza Yazgan, çocuklarda sıklıkla ortaya çıkan iştahsızlığa karşı alınabilecek önlemleri şöyle sıralıyor:

İştahsızlığa sebep olan organik bir neden varsa, öncelikle bu sorun ortadan kaldırılmalıdır.

Özellikle ülkemizde demir eksikliği oldukça fazla görüldüğü için 4 -5. aylarda “demir profilaksisine” başlanmalıdır. İnek sütü kullanımına, imkân varsa bir yıl yoksa en erken dokuzuncu ayda başlanmalıdır. Daha erken dönemde inek sütü kullanımı, demir eksikliğine yol açar.

İhmale gelmeyecek diğer bir etmen de idrar yolu enfeksiyonlarıdır. İştahsızlık durumunda mutlaka bu etkeni göz önüne alın.

Ek gıdalara 6′ncı ayda başlayın
Ek gıdalara 6′ıncı aydan daha geç başlamayın. 9′uncu ayda sofraya oturtun. El becerilerinin, ısırma ve çiğneme yeteneğinin gelişmesine yardımcı olun.

Çocuğun sevmediği gıdalarda ısrar etmeyin. Ancak zaman zaman deneyin ya da çeşitli süslerle yiyecekleri cazip hâle getirerek sunun.

Mide kapasitesini dikkate alın
Çocukların mide kapasiteleri küçük olduğundan 5 -6 kaşıktan sonra yemek istemeyebilirler. Bu durumda zorlamayın. Bazı anneler yemek yemeyen çocukların açlıktan ölebilecekleri endişesiyle zorlayarak yemek yedirirler. Bu davranış 4-6 aylıktan büyük çocuklar için gerçekçi olmayan bir endişedir. İlk 4 -6 ayda beslenmede bir sorun varsa, bunun organik bir nedenden kaynaklanma ihtimali çok yüksek olduğu için, mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Başka çocuklarla kıyaslamayın
Çocuğunuzu başka çocuklarla kıyaslamayın. “Küçük kalacaksın” vb. gibi sözlerle tehdit etmeyin.

Yemek sırasında çocuğu üzecek veya korku verecek konuları konuşmayın. Evde kavga eden, bağırıp çağıran ebeveynlerin varlığında çocuk tepkisini yemek yemeyerek gösterebilir.

Acıkmış çocuğu yemek zamanına kadar aç bekletmek bazen sinirlilik yapabilir. Yemekten önce abur cubur gıdaların alımı da iştahı kapatabilir.

Uyku düzenlerini değiştirmemek veya bir düzen oluşturmak, temiz havaya çıkarmak, yürütmek ve oyun oynamalarını sağlayarak da çocukların rahatça yemek yemelerine yardımcı olur.

Çocuğun bilinçaltına yerleşmiş endişe, üzüntü nefret veya kıskançlık gibi duygular iştah azalmasına neden olabilir ve tedavisi gereklidir.